Voorbeelden tot nu toe:
- Verloren Banden
- Helmond in 100 stukskes
- Echt Rotterdams Erfgoed
- Maasheggenvlechten
Lees alles over onze subsidieregeling Vind elkaar in erfgoed. Verken de Faro-werkwijze
Voorbeeldproject: erfgoedcollecties
Uitgangspunten Faro: erfgoed waarderen en vormgeven
Verloren banden
Wat houdt het project in?
Verloren Banden draait om Moluks immaterieel erfgoed. Het project is opgericht om 300 verloren gewaande videobanden te digitaliseren, te archiveren en aan een breed publiek te presenteren. Het gaat om beelden die een groep Molukse jongeren tussen 1979 en 1995 met professionele apparatuur maakte van het dagelijks leven en culturele evenementen in hun eigen gesloten gemeenschap.
De initiatiefnemers van ‘Verloren banden’ hebben samenwerking gezocht met het Gelders Archief, om ervoor te zorgen dat de bewegende beelden voorgoed bewaard blijven. Ook organiseren de oud-bewoners van het Molukse woonoord waar de beelden destijds gemaakt zijn tentoonstellingen en maken ze een documentaire uit het beeldmateriaal. Verloren Banden is een klein en lokaal initiatief, “dichtbij de mensen maar sprekend voor een groter geheel”.
Waarom past dit project bij de Faro-werkwijze?
Het initiatief is ontstaan vanuit een erfgoedgemeenschap die haar eigen erfgoed wil bewaren en doorgeven.
Ook de uitvoering gebeurt zoveel mogelijk zelf: de erfgoedgemeenschap doet, beslist, ontwikkelt en maakt. Zo stellen de leden bijvoorbeeld, in aanvulling op het hoofddoel, zelf tentoonstellingen samen.
De erfgoedgemeenschap heeft voor een duurzaam effect samenwerking gezocht met een erfgoedinstelling: Erfgoed Gelderland faciliteert, ondersteunt en moedigt hen aan.
Het project wordt onder andere via crowdfunding gefinancierd.
Meer zien en lezen?
- Hier vertellen de initiatiefnemers zelf over het project:
Verloren Banden in het NOS programma '65 jaar Molukkers in Nederland' op NPO2 - Voor meer inspiratie heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een aantal projecten uitgelicht als praktijkvoorbeeld van erfgoedparticipatie volgens het Verdrag van Faro - waaronder dit project.
foto: ©Waspada-videogroep Cermin
Voorbeeldproject: archeologie
Uitgangspunten Faro: erfgoed waarderen, benutten en vormgeven
Helmond in 100 stukskes
Wat houdt het project in?
Kapotte emaillen potten en pannen, versleten huisraad, speelgoed, oude fietsonderdelen… In het winnende project van de Grote Archeologieprijs 2019, Helmond in 100 stukskes, vertellen ooggetuigen, met hulp van ‘verhalenvangers’ zelf hun verhalen, aan de hand van vondsten van een oude vuilstortplaats. Toen de stortplaats uit 1930 - 1967 in 2016 werd gesaneerd, besefte de gemeentelijk archeoloog dat veel van de kapotte en versleten spullen die naar boven kwamen, jeugdherinneringen zouden oproepen bij heel veel oudere inwoners van Helmond. En dat het niet aan hem was om de waarde ervan te bepalen, maar aan de Helmonders. In het project vertellen ouderen vanuit hun eigen perspectief anekdotes en verhalen, gebaseerd op hun herinneringen en associaties. Die gaan bijvoorbeeld over de vooroorlogse crisisjaren, de schaarste tijdens de Tweede Wereldoorlog of over de wederopbouw. Schrijvers – professionals en liefhebbers – leggen de verhalen vast.
Het project resulteert in een verhalenbundel, een tentoonstelling die langs scholen, wijkgebouwen en zorginstellingen reist, en een inspiratiekoffer met echte ‘stukskes’ en opdrachtkaartjes.
Waarom past dit project bij de Faro-werkwijze?
De inwoners van Helmond zijn in dit project aan zet.
En erfgoed dient in dit project een sociaal doel: ouderen en jongeren komen via dit project met elkaar in contact. Zij vinden elkaar in de verhalen die het erfgoed oproepen.
Dat erfgoed gaan ze hierdoor anders zien en waarderen.
De verschillende verhalen, en de hernieuwde waardering voor het erfgoed, worden door middel van de verhalen die de erfgoedgemeenschap zelf opschrijft en via een tentoonstelling vastgelegd. Zo worden ze overdraagbaar, nu en in de toekomst.
Hier zie je hoe dat gaat:
filmpje Helmond in 100 stukskes voor Grote Archeologieprijs
Aan dit project doen mee: Erfgoedhuis Eindhoven, Kunstkwartier Helmond, Heemkundekring Helmont, en stichting Lang Leve Cultuur met Hart voor Ouderen.
Helmond deed via Hart voor Ouderen met onder meer dit project ook mee aan onze regeling Age Friendly Cultural Cities.
foto: via Grote Archeologieprijs
Voorbeeldproject: erfgoedcollecties
Uitgangspunten Faro: erfgoed waarderen en vormgeven
Echt Rotterdams Erfgoed
Wat houdt het project in?
Museum Rotterdam wil een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de stad en samen met de hedendaagse stadsbewoners een collectie opbouwen. Zo moeten het museum, het verhaal van de stad en de collectie eigendom zijn van de Rotterdammers.
Echt Rotterdams Erfgoed is een levende, actuele en actieve collectie, die bestaat uit mensen, activiteiten en objecten die nu een rol spelen in de stad. Cultuurhistorische collectiestukken én nieuw cultureel erfgoed vertellen samen het verhaal van de stad en haar bewoners. Grote Rotterdamse thema’s als werk(lust), zorg, migratie, vernieuwing en religie lopen als een rode draad door de collectie.
Doel is om inwoners te stimuleren mee te werken aan een leefbare en inclusieve stad. De collectie biedt mensen inzichten en instrumenten om hun persoonlijke en gemeenschappelijke situatie te verbeteren. Daarnaast stimuleert de collectie verdiepende projecten, ontmoetingen en evenementen, in het museum en op andere locaties in de stad. Er zijn inmiddels meer dan 50 locaties verbonden aan het Echt Rotterdams Erfgoed, waar allerlei programma’s, evenementen en tentoonstellingen plaatsvinden.
Waarom past dit project bij de Faro-werkwijze?
Museum Rotterdam beheert en draagt zorg voor de erfgoedcollectie die het verhaal vertelt van de stad Rotterdam en haar inwoners. Niet alleen voor de Rotterdammers, maar vooral met en door de Rotterdammers.
De erfgoedgemeenschap staat binnen dit project centraal: de Rotterdammers werken gelijkwaardig en actief mee aan het proces van waarderen en verzamelen van de erfgoedcollectie.
De waarde die mensen aan erfgoed toekennen is veranderlijk, en perspectieven erop verschillen. Bovendien is de erfgoedgemeenschap dynamisch. Door een democratische methodiek en werkwijze te ontwikkelen voor de omgang met Rotterdams erfgoed, wil Museum Rotterdam ook aan die aspecten recht doen.
Meer lezen?
- Voor meer inspiratie heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een aantal projecten uitgelicht als praktijkvoorbeeld van erfgoedparticipatie volgens het Verdrag van Faro - waaronder dit project.
- Op ons online magazine vertelt directeur Paul van der Laar over het museum als proeftuin voor stadsbewoners.
Museum Rotterdam krijgt subsidie van het Fonds voor Cultuurparticipatie via onze regeling MeeMaakPodia.
Foto: Museum Rotterdam
Voorbeeldproject: immaterieel erfgoed
Uitgangspunten Faro: erfgoed benutten en vormgeven
Verkenning internationale samenwerking
Ambacht heggenvlechten
Wat houdt het project in?
Heggenvlechten is een ambachtelijke manier om heggen ondoordringbaar te maken. Zo kan je stukken land afschermen voor vee en ecologische verbindingsstroken maken. Heggenvlechten is dus niet alleen cultuurhistorisch interessant, het is ook een ambachtelijk middel dat deel kan uitmaken van een bredere benadering van ecologische en ruimtelijke vraagstukken.
De ambachten heggenvlechten en specifiek Maasheggenvlechten zijn toegevoegd aan de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland.
Stichting Heg & Landschap zet zich in voor heggenvlechten en neemt zelf het voortouw in het doorgeven en verder ontwikkelen ervan. In dit verkenningsproject betrekt de organisatie daar ook heggenvlechters uit vijf andere Europese landen bij. In een overleg in aanloop tot het NK Maasheggenvlechten in maart 2020 in Boxmeer, werd als startdocument de Boxmeer Declaratie ondertekend. De belangrijkste onderwerpen tijdens het overleg waren: het betrekken van jongeren bij heggenvlechten, het onder de aandacht brengen van het ambacht bij een breder publiek en de rol van heggenvlechten binnen klimaatopgaven. De heggenvlechters stellen in vervolg hierop zelf, gezamenlijk vast hoe zij de komende jaren met elkaar het heggenvlechten als ambacht verder kunnen brengen.
De uitkomsten van de verkenning deelt de stichting met diverse lokale heggenvlechtgroepen, die ook worden betrokken bij het doorgeven en verder ontwikkelen van het ambacht.
Waarom past dit project bij de Faro-werkwijze?
De vlechters, allemaal vrijwilligers, nemen in dit project zelf in groepsverband het voortouw.
Zij zijn niet alleen actief bezig met hun ambacht, ze onderzoeken ook hoe zij het kunnen borgen voor de toekomst (door het door te geven aan specifiek jongeren) en hoe ze het kunnen benutten.
Ze zetten hun ambacht in voor landschappelijke en ecologische vraagstukken. De heggen kunnen fungeren als ecologische verbindingsstroken en zijn duurzaam.
Meer zien en lezen?
Voor meer inspiratie heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) een aantal projecten uitgelicht als praktijkvoorbeeld van erfgoedparticipatie volgens het Verdrag van Faro. Over Maasheggenvlechten maakte de RCE een filmpje.
Stichting Heg en Landschap krijgt subsidie van het Fonds voor Cultuurparticipatie via onze regelingen Immaterieel Erfgoed, Erfgoedvrijwilligers en Internationale samenwerking.
foto: Valentijn te Plate voor Vereniging Nederlands Cultuurlandschap