Op 20 januari 2025 kwamen ruim 500 verschilmakers samen in Theater Orpheus tijdens ons congres Podium voor impact. Tijdens deze dag benaderden we het thema 'impact' van drie kanten: we gingen in gesprek over de betekenis van impact, verdiepten ons in hoe je je impact laat zien, en hebben de impact van cultuur ervaren.
Barbara de Greeff, directeur-bestuurder van het Fonds, heette de volle zaal enthousiast welkom. Haar toespraak vind je hier. Daarna danste Marc Vlemmix Dance fragmenten uit hun voorstelling TRUTH = DARE. Het gezelschap bestaat uit dansers voor wie dansen vanwege hun gezondheid niet vanzelfsprekend is. Zij vertellen hun verhaal vertellen door beweging. Een ontroerend optreden en een indrukwekkend begin van de dag, getuige het lange applaus na afloop.
Aansluitend konden we luisteren naar drie Impact Talks. Prof. dr. Tineke Abma, bijzonder hoogleraar Kunst en Zorg aan de Erasmus School of Health Policy and Management, sprak over het belang van kunst in de gezondheidszorg. Pallas Agterberg, challenge officer bij Alliander en creatief leider van Embassy Digital Futures, benadrukte de noodzaak van nieuwe verhalen om maatschappelijke transities te begeleiden. Tot slot belichtte prof. John Johnston, hoofd internationale Master Artist Educator (iMAE) aan ArtEZ en Unesco-leerstoelhouder 'Issues Based Arts Education, Intercultural Dialogue and Social Cohesion', de culturele symbolen die de samenleving kunnen verbinden én verdelen. Klik hier voor een samenvatting van de Impact Talks.
Panelgesprek
Tijdens het hierop volgende panelgesprek beantwoordden Tineke, Pallas en John vragen van het publiek. Er werd gesproken over de verbinding die kunst kan maken in de samenleving en de verandering die daarvoor nodig is. Tineke stelde dat we af moeten van het idee dat kunst elitair is. Ook mensen die verder van de kunst afstaan moeten volgen haar betrokken worden. ‘Kunst is van ons allemaal en iedereen kan kunstenaar zijn.’ Volgens Pallas zijn nieuwe verhalen nodig om verandering te realiseren. Door samen met kunst bezig te zijn, verhalen te maken en dit te verbinden met emotie en passie, ontstaat er een nieuw fundament. Het is van belang om dit zo toegankelijk mogelijk te organiseren, zei ze.
John Johnston"Wees je bewust van with-ness, oefen en werk er elke dag mee."
John pleitte naast verandering voor interdisciplinaire samenwerking. Mensen zouden volgens hem zoveel mogelijk buiten hun eigen instituut moeten stappen. De echte mensen opzoeken die het leven van vandaag de dag ervaren, in plaats van commentaar leveren op die mensen. Kunstenaars moeten leren hoe ze mét mensen werk maken, niet over hen. ‘We moeten ons bewust zijn van de kunde van with-ness, er elke dag mee werken en oefenen.’ Het idee van ‘with-ness’ werd enthousiast ontvangen in de zaal.
Daarbij is ‘boundary work’ heel belangrijk, gaf Tineke aan: ‘We komen uit verschillende sectoren met verschillende talen en tradities en verstaan elkaar niet automatisch. Dus moeten we moeite doen om elkaar daarin te vinden.’ Ze is dan ook blij dat er makers zijn vandaag, want zij kunnen ‘boundary objects’ maken: grensobjecten die in verschillende domeinen te begrijpen zijn.
De vraag of het altijd maar willen meten van impact geen valkuil is, leverde discussie op. Pallas: ‘Het woord impact heeft iets agressiefs. Báf: impact. Maar je moet juist gaan bouwen en samen groeien en bloeien.’ Verhalen die vanuit fascinatie, wensen en dromen verteld worden hebben veel invloed en veranderkracht en gaan verder dan alleen de kwestie van geld. Volgens Tineke is het, wanneer je iets met impact wil, verstandig om verschillende soorten kennis te ontwikkelen, die elkaar aanvullen: objectiverende kennis die je kan meten, praktische kennis over hoe je dingen doet en existentiële kennis: de verhalen.
Tenslotte gaf Barbara de Greeff mee dat iedereen - óók kleine aanvragers - bij het Fonds terecht kan voor een aanvraag. Wel zijn er criteria om in aanmerking te komen voor subsidie, omdat publiek geld goed verantwoord moet worden. Ze nodigde iedereen uit om vandaag vooral mensen van het Fonds aan te spreken om ideeën voor te leggen. ‘We blijven graag in gesprek met jullie, het veld.’
Workshops en kennissessies
Na de lunch was er een breed scala aan workshops verzorgd door Mezrab House of Creation, Introdans, Stichting Kaya Kaya, Jeugdtheater Hofplein, Through Art We Care, Stichting BONAI, Zing je Sterk, Stichting Speels Collectief, het Rotterdams Wijktheater en Stichting Embrace. In sommige workshops ging het om het ervaren van het proces: door mee te zingen, te dansen of een verhaal te vertellen bijvoorbeeld. Bij anderen kregen deelnemers inzichten in methodieken en processen om projecten met impact te maken en te onderzoeken.
Naast de workshops konden de deelnemers zich aansluiten bij verdiepende kennissessies. Bureau Ruimtekoers vertelde hoe zij impactonderzoek inzetten voor het versterken, verduurzamen en inbedden van hun cultuurparticipatieprojecten. Studio VMBO deelde hoe zij samen met leerlingen hebben gewerkt aan nieuwe manieren van cultuuronderwijs. Lies Wijnterp van de Utrechtse Hogeschool voor de Kunsten ging in op een aantal impactmodellen en -typologieën voor het onderzoeken van impact. Hier vind je een samenvatting van deze kennissessie.
In de interactieve sessie ‘Impact, van gonswoord naar integrale aanpak’ van de Boekmanstichting gingen Iris van Irsel en Jan Jaap Knol in op het gelijknamige sectoronderzoek dat in 2023 in Boekman werd gepubliceerd en onderzochten ze in hoeverre het aanwezige publiek al bezig is met impact. Lees hier meer over deze kennissessie.
Afsluiting
Tijdens de gezamenlijke afsluiting droeg literair talent Puck Füsers een prachtige poëtische samenvatting van de dag voor. In een gesprek met dagvoorzitter Maurice Seleky spoorde Barbara mensen aan om elkaar na deze fantastische dag, waarop de kracht van cultuur tot in alle hoeken werd gevoeld, op te blijven zoeken, te versterken en te inspireren. Ook Gabbi Mesters kreeg het woord: zij volgt Barbara op en begint op 1 maart aanstaande als nieuwe directeur-bestuurder van het Fonds voor Cultuurparticipatie. Onder het motto ‘trommelen op rommel’ zorgden de Vuilnismannen samen met het publiek voor een energiek einde van de dag. Tijdens de borrel werd er uitgebreid inspiratie uitgewisseld, nagepraat en kennisgemaakt.
We kijken terug op een mooie dag, waar we samen vanuit verschillende perspectieven en domeinen hebben gesproken, geleerd, ervaren en gediscussieerd over wat impact nu eigenlijk is en hoe we dit op de kaart kunnen zetten. Met deze start van de beleidsperiode 2025-2028 stimuleert het Fonds duurzame waardevolle verandering.
Impact Tiendaagse Kunst & Cultuur – 20 t/m 30 januari 2025
Podium voor impact vormde de start van de Impact Tiendaagse Kunst & Cultuur van 20 t/m 30 januari: tien dagen vol impactvolle podcasts, boeiende interviews en inspirerende conferenties. De Impact Tiendaagse bood waardevolle inzichten en praktische handvatten voor professionals in de creatieve praktijk, én strategie- en visievorming voor de gehele sector. Op 30 januari werd de Tiendaagse afgesloten met Visie op impact: de sectorconferentie voor de kunst-, cultuur- en creatieve sector. Deze conferentie voor bestuurders en leiders, beleidsmakers en financiers richtte zich op het ontwikkelen van meer visie op impact binnen de sector. Visie op impact werd georganiseerd door de Boekmanstichting, Impact Centre Erasmus en Rainbow Creator.
Verder lezen over Podium voor impact?
Lees dan 'Impact maak je samen' door Iris Peters in de Theaterkrant en het stuk van Wijbrand Schaap op cultureelpersbureau.nl.
Meer weten over hoe wij als Fonds kijken naar impact?
Directeur-bestuurder Barbara de Greeff schreef een column voor de impact-special van P+ Magazine:
Podcast Boekmanstichting
Strategisch adviseur Nina Pigaht was te gast in de podcast Agendapunt van de Boekmanstichting. De aflevering, met Lisa Wolters, Nina Pigaht, Martijn Blom en Margriet van Diggelen, gaat over impact en financiering.