Ken je de regeling Mediakunst- en Erfgoededucatie al? Hiermee willen we een boost geven aan mooie projecten op twee aandachtsgebieden, die nu nog een bescheiden plek innemen binnen het primair onderwijs. Wij spraken opnieuw met René Muetstege en Ria van Roon van Stichting Museum Kennemerland over de voortzetting en de kracht van één van onze eerste gehonoreerde projecten: ‘De Kern van Kennemerland’.
Samen met basisschool ’t Kraaienest, Centrum voor de Kunsten Beverwijk en Vereniging Studio O ontwikkelt het museum een leerlijn cultureel erfgoed voor groep één tot en met acht.
Nieuwe aanpak erfgoededucatie
Vijf jaar geleden richtte de educatiewerkgroep van Museum Kennemerland zich nog voornamelijk op het presenteren van voorwerpen en jaartallen. “We kregen al snel door dat er een andere aanpak nodig was om scholen naar het museum te krijgen. En we ontdekten dat in Beverwijk op het gebied van erfgoededucatie nog niets gebeurde. Zouden wij dit kunnen oppakken? En op welke manier? We gingen in gesprek met scholen en besloten met OBS ’t Kraaienest een pilot te starten. Samen werken we aan een doorlopende leerlijn erfgoed verdeeld in zeven thema’s, met een koppeling naar cultuureducatie. Ons doel is om deze de komende jaren uit te rollen over vijftien basisscholen”, vertelt René Muetstege van Stichting Museum Kennemerland.
Samenwerking culturele instellingen
Het toeval wilde dat kunstenaarscollectief Studio O tijdens het maken van de plannen zelf bij het museum aanklopte voor een samenwerking. “Dit collectief zocht naar een link tussen cultuureducatie en erfgoededucatie. Dat paste perfect bij ons idee. We namen ook nog contact op met het Centrum voor de Kunsten Beverwijk om onze plannen voor te leggen. Daar hadden ze al lesprogramma’s cultuureducatie ontwikkeld, maar nog niet op het gebied van erfgoed. De directeur reageerde meteen enthousiast, verdiepte zich in de mogelijkheden en stuitte op de subsidieregeling Mediakunst- en Erfgoededucatie van het Fonds voor Cultuurparticipatie. Gezamenlijk dienden we een projectplan in.”
Rene Muetstege“Dit project heeft impact op onze hele organisatie. We veranderen van oudheidkamer in een regionale erfgoedinstelling die context en boeiende verhalen biedt".
Kick van positieve reacties
René vindt de regeling een grote stimulans om plannen concreet te maken en in actie te komen. “Dit project heeft impact op onze hele organisatie. We veranderen van oudheidkamer in een regionale erfgoedinstelling die context en boeiende verhalen biedt. Ook maken we de omslag van rondleiden naar begeleiden. Waar zijn bezoekers en scholen in geïnteresseerd? Dat is ons nieuwe uitgangspunt. We zijn heel trots op deze ontwikkeling”, zegt hij.
“Door de vragen die het Fonds stelt, denk je goed na over wat je precies wil. Het is voor ons museum een prettige manier om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Zowel medewerkers als vrijwilligers steken er veel energie in, maar het levert ook iets heel moois op. We krijgen enkel positieve reacties en we vinden steeds meer samenwerkingspartners. Dat geeft echt een kick. Het blijft wel een uitdaging om nieuwe scholen te enthousiasmeren en mee te krijgen. Helemaal in deze crisistijd, waarin de focus ligt op de basisvakken.”
Scholen laten proeven
Om toch zoveel mogelijk scholen in de omgeving met de leerlijn te laten kennismaken, krijgen zij kortere lesreeksen aangeboden. “Ze mogen onderdelen van de leerlijn uitproberen, die goed aansluiten bij de thema’s waar zij zelf al mee bezig zijn. Deze lessen worden door de leerlingen enthousiast ontvangen. Omdat zij leuke en spannende verhalen horen over hun eigen directe omgeving, gaat de geschiedenis ineens echt leven”, legt Ria van Roon uit. Zij zit samen met René namens Stichting Museum Kennemerland in de projectgroep.
“We hopen natuurlijk dat deze ‘proeverij’ naar meer smaakt en scholen in de toekomst de hele leerlijn willen afnemen”, vervolgt ze. “Om het zo makkelijk en laagdrempelig mogelijk te maken, leveren wij de lesprogramma’s, vakdocenten en lessuggesties voor andere groepen die met het thema willen werken. De scholen betalen alleen de kosten voor de uitvoering in de klas. Tijdens het leerjaar houden we nauw contact met de groepsleerkrachten. Zij krijgen begeleiding van de vakdocenten en geven feedback, zodat wij de lessen kunnen verbeteren.”
Op basisschool ’t Kraaienest gaat de pilot in deze crisistijd met enige vertraging gewoon door.
Uitwerken thema’s
Ria: “Het plan was om nu het thema ‘Industrialisatie’ te gaan testen, maar dat wordt waarschijnlijk na de zomervakantie. We gebruiken deze rustige periode om de lesprogramma’s van onze leerlijn verder uit te werken, samen met vakdocenten. En om een nieuw thema te onderzoeken: ‘Oorlog in Kennemerland’. In de geschiedenis van onze omgeving speelden oorlogen namelijk een grote rol. Daar is veel interessante informatie over te vinden, die zeer tot de verbeelding spreekt. Verder hebben we de interactieve belevenistafels een update gegeven. Hierop kunnen we met afbeeldingen, tekst en video mooie presentaties over de thema’s laten zien, die leerkrachten in de klas ook op het digibord kunnen tonen.”
Nieuwe samenwerkingen
Tijdens het uitwerken van de thema’s vinden René en Ria steeds meer nieuwe samenwerkingspartners. “Wij proberen de link te leggen tussen de geschiedenis en lokale organisaties, verenigingen en bedrijven. Zo werkt aan het thema ‘Industrialisatie’ een grote papierfabriek mee en aan het thema ‘Verdediging’ verschillende historische kringen. Zij leveren niet alleen informatie over de geschiedenis, maar ook materialen die we in de lessen kunnen gebruiken. Denk aan foto’s, video’s en monsters van papiersoorten. Het leuke is dat iedereen positief reageert en ons graag wil helpen en zelfs sponsoren. Kleine bedrijven stellen bijvoorbeeld een locatie beschikbaar en grote bedrijven leveren een financiële bijdrage. Ze zien allemaal het belang van het project”, vertelt René.
“Daar doen we dan ook veel moeite voor”, vult Ria aan. “We gingen voor de coronacrisis overal langs om kennis te maken, hebben een mooie elevatorpitch op papier en we houden onze samenwerkingspartners goed op de hoogte. Ik denk dat die terugkoppeling tijdens het proces heel belangrijk is. Daardoor merken ze hoe serieus en bevlogen we ermee bezig zijn".
Ria van Roon“We gingen voor de coronacrisis overal langs om kennis te maken, hebben een mooie elevatorpitch op papier en we houden onze samenwerkingspartners goed op de hoogte".
Blik op de toekomst
Om de leerlijn in de toekomst makkelijk op nieuwe scholen uit te rollen, zorgt de projectgroep dat de lessen helder worden uitgewerkt en gepubliceerd op een digitaal platform. “Ons streven is om over twee jaar alle lesprogramma’s online beschikbaar te hebben en met vijftien scholen in Beverwijk, Heemskerk en Velsen samen te werken. De komende tijd richten we ons, met hulp van de culturele instellingen, op publicaties in folders en magazines om de leerlijn nog meer onder de aandacht te brengen. Ook willen we de samenwerking met alle partners vastleggen in overeenkomsten voor na 2022. We doen er alles aan om er een duurzaam project van te maken.”
De Kern van Kennemerland in het kort
De nieuwe leerlijn erfgoededucatie in Midden-Kennemerland beslaat 5000 jaar regionale geschiedenis met een koppeling naar het heden, verdeeld in zes thema’s: Landschap, Bewoning, Verdediging, Wijkermeer, Noordzeekanaal en Industrialisatie. Een werkgroep, gevormd door een groepsleerkracht, vakdocent, projectleider en een museummedewerker met veel inhoudelijke kennis, werkt de thema’s in drie jaar uit. Basisschool ‘t Kraaienest legt in groep drie tot en met acht elk jaar de focus op een van de thema’s en koppelt daar een lesprogramma en locatiebezoek aan. Daarnaast is De Kern van Kennemerland bezig met de ontwikkeling van een digitaal platform. Hierop komen een database, een digitale leeromgeving voor leerlingen en een portal met lesactiviteiten voor groepsleerkrachten.
Waarom een goede aanvraag?
“Wij zijn zo enthousiast over deze aanvraag, omdat het project een mooie samenhang laat zien tussen de klas in het museum, het museum in de klas en een locatiebezoek. Ook Het sluit het goed aan bij andere vakken, zoals Kunstzinnige oriëntatie, Nederlands en Geschiedenis. De culturele competenties (onderzoekend, creërend en reflecterend vermogen) komen goed terug in de aanvraag”, legt programma adviseur Marjolijn Peeters uit. “Erfgoed wordt in dit project iets dat leerlingen beleven, waar ze betekenis aan geven en waarop ze reflecteren. Dus de verbeelding van Het verleden komt voor de leerlingen tot leven en krijgt waarde in relatie tot het heden en de toekomst. We zijn heel positief over de sterke samenwerking tussen de school, het museum, Studio O en het Centrum voor de Kunsten. Ze hebben goed nagedacht over hun gezamenlijke doel en een helder projectplan opgesteld met logische kosten en baten. De posten die ze in hun begroting hebben opgenomen passen goed bij wat ze gaan doen. Het is knap dat zo’n klein museum de financiering rond heeft gekregen.”
Zelf een aanvraag indienen?
Wil je met leerlingen aan de slag met mediakunst, of erfgoed in en buiten de school tot leven laten komen? Werk je plan uit voor het nieuwe schooljaar! Aanvragen kan tot 11 december 2020. Subsidie bedraagt tussen de € 10.000,- en € 80.000,- per project.
Meer informatie over de subsidieregeling Mediakunst- en erfgoededucatie
