De Wippersmolen, in Maassluis, is een voormalige poldermolen, gebouwd in 1726. Vrijwillig molenaar en hobbyfotograaf Rob Pols houdt hem minstens twee keer per week draaiend. Natuurlijk ook komend weekend, op de Nationale Molendag. Dat hij nou net deze molen draait, kon bijna niet anders...
'Tegenwoordig heeft de polder een elektrisch gemaal, dus het binnenwerk zit niet meer in de molen - die is vooral voor de sier. Mijn belangrijkste taken als vrijwillig molenaar bestaan eruit de molen in beweging te houden en te zorgen dat alles goed vastzit bij storm. Als hij een paar weken niet heeft gedraaid, voor onderhoud bijvoorbeeld, merk je meteen dat de kap een beetje vast zit. Verder hou ik het molenerf bij en doe wat klusjes - vaak helpt een goede vriend daarbij. Ik ben ook bezig het erf en de molen een beetje "aan te kleden" met oude gebruiksvoorwerpen. Het Hoogheemraadschap van Delfland is de eigenaar van de molen, maar ik ben het eerste - en eigenlijk ook het enige - aanspreekpunt. Als het nodig is kan ik wel een beroep doen op de vorige molenaar, die draait nu op een andere molen.
"'Het is wel vrijwillig, maar niet vrijblijvend,' zei mijn instructeur altijd."
Je moet natuurlijk proberen te voorkomen dat er iets misgaat. Stel dat de molen op een oostenwind heeft gedraaid en er wordt storm voorspeld, dan zorg ik ervoor dat 'ie op tijd met het wiekenkruis richting het zuidwesten staat, want het is gevaarlijk als de wind van achteren komt. Je moet als molenaar behoorlijk wat van het weer weten. Ik woon op zo'n tien minuten rijden, en ik ga liever een keer te veel dan te weinig.
Ooit als vijftienjarig scholier begon ik op een molen in Schiedam, daar heb ik een aantal jaren gedraaid en volgde ik een deel van de opleiding. Ik deed ook wel vakantiewerk op de molen in mijn woonplaats, Vlaardingen. Maar door verschillende omstandigheden was ik er op een gegeven moment helemaal klaar mee. Toen de molen waar ik had gedraaid vlak daarna uitbrandde, was dat best traumatisch. Daarna bleef ik er lang van weg, intussen had ik ook wat last van hoogtevrees gekregen. Ik had mijn hele verzameling molenkaarten al bijna de deur uit gedaan, toen ik op een dag hierlangs fietste. Het molentje stond te draaien - het is een relatief kleine molen - en ik dacht: "Als ik ooit nog op een molen wil draaien, dan is het hier." Voor veel anderen is het pas interessant als de molen nog maalt of produceert, maar ik vind het leuk dat ik deze molen kan laten draaien. Het is wel erg jammer dat de windvang van de molen vrij slecht is, door hoge bomen en bebouwing vlakbij.
In diezelfde periode, ik was begin dertig, kreeg ik een digitale camera voor mijn verjaardag. De Nederlandse molendatabase bestond net en ik wilde daar wel wat foto's voor maken - later werd ik er fotoredacteur. Ik wist nog dat er op de korenmolen van Maassluis een aardige molenaar was, dus daar ging ik heen. Hij was er niet, maar ik raakte aan de praat met de jongere molenaar van dienst, Tim Dreessen. Hij draaide ook op de Wippersmolen en vroeg of ik die wilde fotograferen. En al snel vroeg hij of ik ook daar wilde komen draaien. Voor ik het wist had ik de zeilen in handen en na een tijdje kwam ik elke zaterdag helpen. Ik schreef me in bij het Gilde van Vrijwillige Molenaars, kreeg lesmateriaal en ging studeren voor de examens: het toelatingsexamen en het landelijk examen. Ik heb er een tijd over gedaan, want ik wilde zeker weten dat ik het in één keer zou kunnen halen. Je moet ook draaiuren maken op verschillende molens, die staan in je maalboekje. In 2012 slaagde ik op de standerdmolen 't Vliegend Hert in Brielle. Kort daarna kreeg ik een officiële aanstelling als molenaar.
Het leuke is: er was nog maar één foto van toen de molen nog in bedrijf was, met het scheprad met de kast eromheen. En het toeval wilde dat mijn opa, die ik nooit heb gekend, op die foto stond! En op een dag kwam Tim met een oud logboekje aan waarin stond dat ik in 1978 al eens op deze molen geweest was met mijn andere opa. Vlak na de grote restauratie van 1974-1975 had ik als zesjarige met mijn vader De Wippersmolen ook al eens bezocht tijdens Nationale Molendag. Mijn vader had hoogtevrees, maar de relatief lage molens van Maassluis waren nog wel te doen voor hem. Achteraf denk ik dat ik hier wel molenaar móest worden!
"Het is net als met een auto of een fiets: stilstand is achteruitgang. Een molen moet draaien."
Je houdt toch een monument van honderden jaren oud in werking, dat is het mooie eraan. Weer of geen weer, ik ben hier zeker twee keer per week. Of het nou -10 of +35 graden is, die molen moet en zal draaien. Behalve als er écht geen wind is, of bij gevaarlijke weersomstandigheden.
Daarnaast vind ik het lekker om hier tot rust te komen, koffie te drinken en bezig te zijn. Met de vriend die vaak langskomt ga ik soms ook op pad, dan fotografeer ik: molens, maar ook oude steden, de natuur en landschappen. Ik kwam een keer tijdens mijn vakantie in Drenthe bij een molen en iemand vroeg: "Bent u Rob Pols, de bekende molenfotograaf?" De rode loper ging uit - nergens voor nodig, natuurlijk. Maar er zijn weleens foto's waarvan ik denk: "Nou, meneer Pols, dat heb je aardig gedaan." En doordat ik zo'n 70 procent van de 1200 Nederlandse molens heb gefotografeerd, ben ik inmiddels een soort wandelend molenboek.
Het is een leuk wereldje, hoor: veel molenaars kennen elkaar, er is twee keer per jaar een gildeavond van Zuid-Holland. En buiten coronatijd zijn bezoekers altijd welkom, niet alleen tijdens de Nationale Molendag, elk jaar op de tweede zaterdag van mei en de Westlandse Molendag, de laatste zaterdag van juni. De Wippersmolen ligt niet aan de doorgaande weg, dus we krijgen geen hordes bezoekers, maar ik beheer ook een Facebookpagina en die heeft honderden volgers. Ik probeer mijn passie ook over te brengen in mijn dagelijks werk, als onderwijsassistent. Daarin krijg ik geregeld de vraag of ik een presentatie wil houden of een uitje organiseren. Het spreekt de meeste kinderen wel aan, zo'n molen, zeker als ik vertel dat ze zonder poldermolen hier vroeger natte voetjes hadden gehad.'
Estafette
Dit artikel hoort in een reeks portretten van een amateur-cultuurmakers.
Leuk stukje? Deel & inspireer! #cultuurmaaktiedereen
Benieuwd aan wie Rob het stokje doorgeeft?
Volg alle verhalen op ons online magazine of via Facebook.
