Van uitstel komt… vernieuwing! Aan de andere kant is een driejarig theaterproject over Molukkers in Nederland. Deel 3 van de voorstelling werd vanwege corona uitgesteld. Betekent zo’n mededeling nou dat het project helemaal stilligt? Nee hoor, met een dosis creatieve improvisatie kunnen jong en oud toch enthousiast aan de slag. Maar net even anders.
Aan de andere kant (ADAK) begon in 2018 met een korte voorstelling op drie Molukse locaties in het Noorden. In 2019 en 2020 volgden deel 2 en 3. De trilogie vertelt een doorlopend verhaal. Over de komst van Molukkers naar Nederland en hun leven in woonoorden. Over verbroken beloftes en acties, zoals de gijzeling. Maar vooral over de beleving daarvan – aan beide kanten – en over verzoening. Dat verhaal wordt verteld via theater aangevuld met live muziek, beeldende kunst en film.
De vlucht van de kaketoe is deel 3. Stichting Gedeelde Verhalen krijgt via onze regeling Creatief gebruik digitaal erfgoed subsidie voor het filmgedeelte van het project. ‘Vanwege corona waren aanpassingen nodig in de opzet en uitvoering,’ vertelt producent en filmregisseur Anne van Slageren, van stichting Gedeelde Verhalen. ‘Dat schepte ook nieuwe mogelijkheden.’
Op basis van gedigitaliseerd beeldmateriaal van Molukse kampen, maken Molukse jongeren nieuw filmmateriaal voor de voorstelling. In het project worden ook de kinderen van toen (de tweede generatie) betrokken. Het was de bedoeling dat oud en jong samen in het Drents archief aan de hand van film en foto’s in gesprek zouden gaan en dat de 'kinderen van toen' in de eindproductie zouden meespelen als 1e generatie van toen.
“De verhalen en ervaringen van oud-bewoners geven het gedigitaliseerde erfgoed extra verdieping”
Anne: ‘Maar je kunt groepen ouderen en jongeren nu niet bij elkaar brengen. En misschien volgend jaar nog niet. Dus maken we nu een lesreeks waarin twee presentatoren het project als het ware al doorlopen. Ze krijgen tips om te interviewen en zich in een onderwerp te verdiepen. Daarbij leren ze alvast wat over de geschiedenis van het kolonialisme. Dit past mooi in het actuele racismedebat. Ze praten ook met een ervaringsdeskundig en bezoeken een archief. En een mediadocent laat zien hoe ze een filmpje kunnen maken met oude foto’s of archiefbeeld en hoe ze dat kunnen editen – met hun telefoon, maar wel professioneler. Eind september komt de lesreeks online en kunnen jongeren via ons of aangesloten organisaties [zie onderaan] meedoen. Op school of daarbuiten, online.’
Dan begint de actieve fase. ‘De jonge deelnemers gaan bij de ouderen op bezoek, op gepaste afstand. Daar gaan ze het geleerde in praktijk brengen, waarna ze hun filmpje maken.’
De voorstellingen zelf spelen altijd op betekenisvolle locaties. Dit jaar is dat het terrein van kamp Westerbork, waar van 1951-71 het Molukse woonoord Schattenberg was. Anne: ‘In plaats van 300 bezoekers per voorstelling, hopen we nu 3 groepen van 100 te kunnen ontvangen. Die schuiven steeds door naar de volgende plek op het terrein, in de half-openlucht.
We hebben er extra dimensies aan toegevoegd. Kunstenares Karin van der Molen maakt een abstract “kaketoe-nest”, een witte houten constructie, als een boom, vol kleine open kistjes, 300 in totaal. In elk kistje komt een voorwerp gekozen door een vroegere woonoordbewoner. Een kammetje, bijvoorbeeld, waarmee iemands moeder vroeger ’s morgens haar haren kamde. De jongeren gaan aan de hand van zo’n voorwerp met een oudere bewoner in gesprek en gebruiken het in hun filmpje. En ook de bezoekers van de voorstelling worden aan een voorwerp gekoppeld. Pas na afloop, thuis, kunnen ze het bijbehorende filmpje bekijken. Op een plattegrond van Schattenberg kun je dan ook de andere verhalen van de bewoners openklikken, verdeeld over de barakken.
Mochten de voorstellingen onverhoopt toch niet door kunnen gaan, dan zijn al deze onderdelen van het project ook al waardevol voor de deelnemers – jong en oud.’
Aan dit project wordt samengewerkt met het Drents Archief, dr. Nassau College, CS Vincent van Gogh, Jongeren Filmstudio Beilen, Digital Art Factory Assen, Podium Zuidhaege en jongeren van Theater na de Dam in Drenthe.
Het project krijgt subsidie via onze regeling Creatief gebruik digitaal erfgoed.
