Het belang van culturele ontwikkeling van kinderen is al vele malen beschreven door mensen die daar uitstekend wetenschappelijk onderzoek naar hebben gedaan. Kunst en cultuur hebben een waarde in zichzelf en een sterke kunstzinnige en culturele ontwikkeling ondersteunt de ontwikkeling van kinderen in termen van cognitie en burgerschap. Net als velen in dit vak, voel ik wel eens vermoeidheid als ik dat weer eens moet uitleggen.
Zoveel mogelijk kinderen verdienen de steun in de rug van cultuureducatie. Al lange tijd erkennen we dat we te weinig kinderen bereiken met kunst en cultuur en dat daar wat aan moet worden gedaan. Politiek gezien komt de eer van het op de agenda zetten toe aan oud-staatssecretaris Aad Nuis, bij mijn weten de laatste staatssecretaris of minister die zelf uit de cultuursector kwam. Ere wie ere toekomt. Met zijn opvolger Rick van der Ploeg kwamen de daden. Rick van der Ploeg was een econoom, hij draaide aan financiële knoppen en ineens deden veel meer organisaties en instellingen aan cultuureducatie dan we ooit voor mogelijk hielden. Zo plat kan het zijn.
Het nieuwe beleid voor cultuureducatie bracht ons veel projecten. Provincies en gemeenten voegden zich naar het landelijk beleid. Ze vroegen ook een meer projectmatige aanpak. Vaak overigens ook uit opportunistische gronden, het gaf de gelegenheid te bezuinigen op structurele voorzieningen als muziekscholen of centra voor de kunsten. Door al die projecten, waarvan vele ook na een succesvolle uitvoering geen vervolg kregen, ging het naar mijn idee aan structuur ontbreken.
Cultuureducatie met Kwaliteit is het succesvolle project dat die noodzakelijke structuur, weliswaar in een heel andere vorm, terug heeft gebracht. CMK biedt de kaders om cultuureducatie te verankeren in het schoolbeleid en te denken in lange ontwikkelingslijnen. Ik vermijd het woord doorlopende leerlijn niet per ongeluk. Ik spreek liever van het stapelen van relevante culturele ervaringen en het werken aan bewustzijn over die ervaringen. Dat is iets anders dan een methodische volgordelijkheid van vaardigheden, die volgens mij alleen echt relevant is voor kinderen die gedurende lange tijd een en hetzelfde instrument bespelen.
CMK is een zeer succesvol programma. Meer dan de helft van alle scholen in het basisonderwijs doet eraan mee. De komende editie van CMK staat in het teken van het onderhoud van deze scholen en in het bereiken van scholen die nu nog niet meedoen. Ons streven is immers alle kinderen te bereiken. Ook besteden we meer aandacht aan de verbinding tussen het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs en bieden we mogelijkheden de verbinding tussen binnen- en buitenschoolse cultuureducatie te versterken.
Met name voor dat laatste wil ik hier een lans breken. Met cultuureducatie op school, gestructureerd aangeboden door CMK, bereiken we veel kinderen en maken we wat los bij die kinderen. Dat verplicht ons ook de kinderen die meer willen, wat te bieden. Dat meer, is de buitenschoolse kunst- en cultuureducatie, in de regel een gemeentelijke voorziening, ondersteund door provincies. In tijden waar ongetwijfeld binnenkort stevige financiële keuzes moeten worden gemaakt, doe ik een beroep op gemeenten en provincies om kunst en cultuureducatie te ontzien. Juist die bieden ons houvast in onzekere tijden.
Oeds Westerhof
Directeur-Bestuurder a.i.Fonds voor Cultuurparticipatie
