Keti Koti, de herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij, is een belangrijk moment voor reflectie. Met de naderende datum van 1 juli is het een gelegenheid om stil te staan bij het slavernijverleden en de impact hiervan op onze samenleving. Het herdenkingsjaar is voor ons als Fonds ook een moment om na te denken over de stappen die we hebben gezet en wat ons nog te doen staat.
Voor onze regeling Herdenkingsjaar Slavernijverleden hebben we tot nu toe 453 aanvragen ontvangen. Dit aantal is helaas meer dan het Fonds kan honoreren. Daardoor is het subsidieplafond voor Europees Nederland inmiddels bereikt en kunnen alleen aanvragers uit het Caribisch deel van het Koninkrijk nog aanvragen doen. Wel laat dit zien dat er een grote behoefte is om het slavernijverleden te herdenken en te verwerken, en de afschaffing te vieren.
De aanvragen waren voor ons als Fonds erg leerzaam; stap voor stap werden we ons bewuster van de witte vlekken in onze systemen en perspectieven. Ik zie dat bij het Fonds het bewustzijn hierover voortdurend groeit. Dat vind ik positief en dat moeten we blijven doen. Tegelijkertijd stel ik mezelf hierdoor ook de vraag: hoe kunnen we met dit groeiende bewustzijn nog meer van betekenis zijn?
Luisterende houding
Het antwoord op die vraag is in elk geval niet een focus op het afvinken van kunst- en cultuuractiviteiten. We willen juist echt iets van betekenis bijdragen. Ook hechten we steeds meer waarde aan maatschappelijke impact en toegankelijkheid en dat vraagt meer inlevingsvermogen. Hiervoor moet je in gesprek met de doelgroepen, meer naar ze luisteren en meer met hen samenwerken. Daarom is bewustwording een belangrijk doel, en dat stopt wat mij betreft ook niet na dit jaar.
Daarnaast nemen we de opgedane ervaringen mee naar de ontwikkeling van nieuwe regelingen. Waar onze projectregelingen een breder cultuurbegrip en een bredere doelgroep hanteren, laten open oproepen daarentegen ons juist inzoomen op specifieke maatschappelijke urgenties en behoeftes. Zoals de Open Oproep Cultuur in de Buurt, Open Oproep Kinderen en Jongeren Toeslagenaffaire en natuurlijk het Herdenkingsjaar Slavernijverleden. Als Fonds heb je een verantwoordelijkheid hebt om je regelingen zorgvuldig in te richten en dus ook om je werkprocessen anders in te richten. We hebben vooraf aan de regelingen onderzoek gedaan naar behoeftes bij de aanvragers en aanvraagprocessen zo goed mogelijk proberen aan te passen aan hun behoeftes.
Ook gaan we aan de slag met trustbase grantmaking. Onze nieuwe regeling Gemeenschappen gaan we namelijk samen met de doelgroepen ontwikkelen. Dit proces zorgt ervoor dat de gemeenschappen die voorheen buiten ons gezichtsveld vielen, nu actief betrokken worden bij de totstandkoming van de regeling. Het eigenaarschap van de regeling komt hierdoor meer bij de gemeenschappen zelf te liggen. Hoe dit proces eruit komt te zien? Dat zijn we nu aan het onderzoeken. Maar wat al wel zeker is, is dat we deze pilot graag verder willen uitbreiden, zodat de doelgroepen zelf meedenken over de besteding van de gelden en de formulering van de regelingen.
Leren en reflecteren
En zo blijven we als Fonds leren. Het integreren van lessen die we geleerd hebben, betekent meer samenwerken en minder top-down benaderen. Inclusiviteit gaat wat mij betreft dan ook verder dan alleen uitnodigen, het gaat om gelijkwaardigheid en het samen organiseren én participeren. Niet alleen op het gebied van kunst en cultuur, maar ook op het vlak van sociaal-maatschappelijke ongelijkheid en regionale verschillen.
Keti Koti biedt ons een moment om te reflecteren, te leren en samen te bouwen aan een inclusievere toekomst. Het herdenkingsjaar is niet het eindpunt, maar een stap in een gezamenlijke reis van bewustwording en verbinding. Samen kunnen we ervoor zorgen dat de lessen van het verleden leiden tot een rechtvaardigere en gelijkwaardigere samenleving.
Wan Switi Manspasi Dey - een fijne emancipatiedag – een fijne Keti Koti!
