Afgelopen voorjaar ging ik voor het eerst na de lockdown met mijn gezin naar poppodium Paard in Den Haag voor een door corona keer op keer uitgesteld concert van Goldband. Ze bezongen het einde van de lockdown en de bevrijding die daardoor ontstond: ‘Dit is de langste nacht van ons levеn. Wij hebben dit verdiend.’ Het zorgde voor een enorme ontlading bij iedereen. Het was magisch. Ik voelde de vrijheid én de saamhorigheid. We hadden samen ‘de langste nacht’ achter ons gelaten. Hoe tof de bevrijding na corona ook voelde; lang niet iedereen is zonder littekens uit die tijd gekomen.
De coronacrisis heeft veel bestaande problemen scherper aan het licht gebracht en nieuwe problemen veroorzaakt. Uit het Health Behaviour in School-aged Children (HBSC)-rapport, een onderzoek dat iedere vier jaar wordt uitgevoerd door de Universiteit Utrecht, het Trimbos-instituut en het Sociaal Cultureel Planbureau , blijkt dat vooral de mentale gezondheid onder jonge meiden de afgelopen jaren sterk is verslechterd. De onderzoekers rapporteren in 2021 niet alleen meer emotionele problemen, maar ook een hogere hyperactiviteit die gepaard gaat met gedrags en aandachtsproblemen.
Over de periode 2017-2021 geven zowel meisjes als jongens een lager rapportcijfer aan hun leven dan in de jaren ervoor.
In de Kamerbrief van 10 juni 2022 staat dat jaarlijks zo’n 1,8 miljoen Nederlanders in de leeftijdsgroep van 18 tot 65 jaar getroffen worden door depressie, angststoornissen en verslavingsproblemen door alcohol- en/of drugsgebruik. Circa 840.000 jongeren ervaren mentale uitdagingen en/of klachten. 1 op de 15 jongeren in Nederland kampt met een depressie. Dit zijn 80.000 jongeren tussen de 13 en 18 jaar jong!
Al deze cijfers onderstrepen het belang van een goede mentale gezondheid en daarmee het onlangs afgesloten Nationaal Preventieakkoord ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’. Uniek aan deze aanpak is dat zes bewindslieden, namens de ministeries van VWS, OCW en SZW, gezamenlijk achter dit akkoord staan. Extra bijzonder aan de brief vind ik de specifieke aandacht die naar jongeren uitgaat.
Diverse onderzoeken over corona laten zien dat de covid-maatregelen onder jong volwassenen leiden tot een slechtere mentale gezondheid, in vergelijking met volwassenen. En we weten dat mentale problemen, waar iemand soms levenslang mee kampt, vaak op jonge leeftijd ontstaan. Bij driekwart ontstaan deze voor het 25e levensjaar en bij de helft zelfs voor het 15e levensjaar.
Heel goed dus dat ook Koningin Máxima, erevoorzitter en mede-initiatiefnemer van de kersverse Stichting MIND US, jonge mensen oproept om met naasten over hun mentale problemen te praten. ‘Deel je gevoelens met vrienden, je ouders of andere vertrouwde mensen die dicht bij je staan.’
Dat het beleven en maken van cultuur een positieve rol speelt op het mentale welbevinden, zien we regelmatig bij door ons gehonoreerde projecten. De kracht van creativiteit bij maatschappelijke opgaven wordt ook door het ministerie van OCW omarmd. Met onze subsidieregeling Samen cultuurmaken stimuleren we, nu ook samen met het ministerie van VWS, de samenwerking tussen de culturele sector en partners in het sociaal domein.
Subsidieregeling
Vanaf 21 november start de Open Oproep Mentale gezondheid jongeren specifiek gericht op kunstzinnige en/of erfgoedactiviteiten voor en door jongeren.
Mijn wens is dat we veel aanvragen binnenkrijgen. Ik hoop dat deze activiteiten ervoor zorgen dat jongeren de komende jaren hun leven met een hoger rapportcijfer waarderen dan in de afgelopen jaren.Want, om met Goldband af te sluiten:
‘We mogen weer, een nieuwe start. Niemand stopt dit brandend hart. Hier heb ik op gewacht.’