In Roden (Dr.) sloegen vijf erfgoedpartners de handen ineen en richtten de Erfgoedkoepel Roden op. Het doel vooraf was dat zowel de koepel als de partners baat bij de samenwerking moesten hebben. Een aantal lockdowns verder is Roden drie erfgoedroutes rijker en weten de partners elkaar beter te vinden. ‘Alleen al door het delen van kennis worden we professioneler.’
Rondom de brink in Roden zijn het Speelgoedmuseum Kinderwereld, Museum Havezate Mensinge, de Catherinakerk, het Scheepstra Kabinet en de Historische Vereniging ROON gevestigd. Vanuit de gemeente Noordenveld, waarvan Roden deel uitmaakt, kwam de opdracht aan deze erfgoedorganisaties een koepel te vormen om via samenwerking het Rodense erfgoed beter op de kaart te zetten.
Daniëlle Lokin, directeur Speelgoedmuseum Kinderwereld‘De koepel biedt een buitengewone kans om samen sterker te staan dan alleen, qua inhoudelijke programma's, afzonderlijke positionering , kennisdeling en publieksbereik.’
Realiteitszin
Samenwerking heeft een mooie klank, maar verloopt niet altijd soepel. ‘Mijn ervaring is dat als vijf vrijwilligers gaan samenwerken, één bereid moet zijn de kar te trekken,’ aldus Lokin. ‘Met organisaties is het net zo. Omdat wij als museum iets groter zijn met vaste krachten in dienst, hebben wij het penvoerderschap op ons genomen.’ Bovendien schakelde de koepel een extern bureau in. Alexander Impact begeleidde de partners bij het stellen van doelen, de weg ernaartoe, het stellen van prioriteiten en de communicatie. Alle vijf hebben zich aan de doelen gecommitteerd. Processen en de taakverdeling werden helder. ‘We leerden onder meer om de hete aardappel niet op één bord te leggen maar in stukjes te snijden, fijn te prakken en onderling te verdelen”.
Wandelroutes
De kersverse koepel had grote plannen. Het idee was bij elke organisatie een dag te organiseren ten behoeve van teambuilding en het uitdragen van het erfgoed. Inhoudelijke workshops over impact meten en PR en trainingen in het gebruik van de smartphone en tablet zouden de deskundigheid van vrijwilligers vergroten. En toen kwamen de lockdowns. ‘Vrijwilligers raakten afgesloten van de organisaties en van elkaar. Dit wilden we niet laten gebeuren en zijn we ons gaan bekwamen in digitale ontmoetingen van maximaal vijf personen. Via Zoom of Teams hebben we verhalen opgehaald in tekst, fotografie en film. Jonge vrijwilligers leverden op locatie steun aan ouderen die online niet zo vanzelfsprekend vinden. De verhalen koppelden we aan de foto’s in de bestanden van de historische vereniging. Op basis daarvan hebben we drie wandelroutes door Roden uitgezet, waarbij de wandelaars via de app Spacetime Layers het Rodense erfgoed tot zich kunnen nemen.’
Koffietjes
Aan de hand van routes met ingeladen verhalen, beelden en ander materiaal leiden de erfgoedinstellingen bezoekers langs het historische erfgoed rondom de Brink en door Roden. De gebruiker kan zelf de routes kiezen of combineren en de onderwerpen bepalen. Het bijzondere aan de routes is dat vrijwilligers in de app hun eigen aanvullingen kunnen toevoegen en zo het Rodense erfgoed blijven verrijken. ‘Het mooie is ook dat tijdens de wandelingen veel ontmoetingen tussen de vrijwilligers van de verschillende erfgoedpartners plaatsvonden,’ aldus Lokin. ‘Hetzelfde gebeurde tijdens koffietjes in de buitenlucht en tijdens onze mooie slotbijeenkomst.’ De vrijwilligers konden het goed met elkaar vinden. Afhankelijk van de projecten van de koepel zien ze elkaar regelmatig in groepjes. Vrijwilliger Ali van Museum Kinderwereld vertelt: ‘Ik woon al heel lang in het dorp. Een bezoekje aan de andere partners was er nog nooit van gekomen. Door informatie, kennis en contact met de andere leden ben ik nu nog trotser op ons erfgoed.’
Gezamenlijke website
De samenwerking tussen de vijf erfgoedinstellingen bevalt goed en wordt zeker voortgezet. ‘We zijn van plan een keer of drie per jaar met een gezamenlijk product te komen,’ aldus Lokin. ‘Bijvoorbeeld rond de kerst in de Catherinakerk en op de Open Monumentendag. Ook gaan we de routes digitaal uitbreiden en via workshops en met een redactieraad verdiepen. Door samenwerking en kennisdeling hebben we aan professionaliteit gewonnen. Zo hebben we samen met de Merkstudio naar onze websites gekeken. Hieruit is een mooie, gezamenlijke websitepagina voortgekomen die wij allemaal kunnen publiceren.’
Waarom ondersteunt het Fonds dit soort projecten?
Programma-adviseur Judith Pors: ‘Met onze regeling Erfgoed Maken streven we ernaar dat meer en nieuwe groepen mensen actief deelnemen aan erfgoed. Door lokale erfgoed- en vrijwilligersorganisaties te ondersteunen kunnen zij hun activiteiten blijven uitoefenen.
Dit project is een mooi voorbeeld waarin vijf lokale erfgoedorganisaties de handen ineen hebben geslagen om hun erfgoed beter op de kaart te zetten. Zo’n samenwerking opzetten kost energie, en gaat stap voor stap. Met een gezamenlijk doel voor ogen zijn al mooie initiatieven ondernomen waarin de erfgoedvrijwilligers kennis hebben gemaakt met elkaar en elkaars erfgoed. Daardoor weten zij elkaar makkelijker te vinden en bezoekers beter door te verwijzen. Daarnaast hebben de vrijwilligers concrete vaardigheden geleerd op het gebied van communicatie, PR, de ontwikkeling van de erfgoedroutes en omgaan met nieuwe media. De samenwerking heeft het Rodens erfgoed een stevige nieuwe impuls gegeven.’
